Tegenover me zit een mevrouw. Haar ogen zijn dicht. Ze reageert nergens op, lijkt ergens anders te zijn. Ik begin te zingen: White Christmas. Gelijk gaan de ogen van de mevrouw open. Ze kijkt me aan en zingt woord voor woord mee.
Het lied is afgelopen. Haar ogen gaan weer dicht en ze verdwijnt weer in haar eigen wereld. Ik zing nog een Kerstliedje en het proces herhaalt zich. Opnieuw zingt ze alles mee, foutloos. Na afloop van ieder nummer gaan de “rolluikjes” weer dicht. Ik verwonder me over wat er zojuist gebeurd is en realiseer me voor het eerst echt wat muziek kan doen voor ouderen met dementie. We spreken 11, 12 jaar geleden.
Sindsdien heb ik vele optredens verzorgd bij woonzorglocaties, waarbij in veel gevallen de bewoners in meer of mindere mate dementie hebben. Het repertoire stem ik altijd zorgvuldig af met de activiteitenbegeleiding; speciaal voor de doelgroep heb ik een aantal verschillende muziekprogramma’s ontwikkeld. Herkenning is het allerbelangrijkste. Ik neem de bewoners mee op een reisje terug in de tijd aan de hand van muziek uit die tijd. Bij elk nummer vertel ik een achtergrondverhaaltje, bijvoorbeeld over de inhoud van het liedje, of over de zanger of zangeres die het nummer destijds vertolkte. Hierbij betrek ik de luisteraars ook; ik stel ze vragen en laat ze zelf hun verhalen vertellen. Ook als ik die niet helemaal begrijp, omdat het verhaal wat verward is… Die verwarring verdwijnt vrijwel altijd zodra de muziek begint. Dan beginnen ogen te stralen en monden te bewegen. Het is prachtig en verrassend te zien hoe men vaak woord voor woord de tekst kent, of het nu in het Nederlands of in het Engels is. De hits van Vera Lynn, Doris Day en The Ramblers blijken niet alleen figuurlijk, maar ook letterlijk onvergetelijk. Er wordt meegeklapt, gedeind en gelachen.
Vorige week nam ik het bloemstukje wat op de foto staat in ontvangst van één van de bewoonsters van een prachtig verzorgingshuis in Warnsveld, na afloop van een optreden. Zorgvuldig bedankte ze mij, met de mededeling dat alle bewoners genoten hadden van een fijne middag. Blij ga ik naar huis. Ik denk nog eens terug aan die mevrouw van 11, 12 jaar geleden…